Tworzone przez nas relacje z ludźmi mają ogromny wpływ na nasze samopoczucie. Jednym z najważniejszych aspektów jest odczuwanie akceptacji i bliskości ze strony innych ludzi oraz możliwość „oddawania” im tego samego. Kiedy w życiu codziennym dominuje niezrozumienie, prześladowanie, prześmiewanie, każdego rodzaju przemoc (psychiczna, fizyczna) zaburza to sytuację optymalną i wpływa negatywnie na poczucie siebie, zniechęca do tworzenia relacji na rzecz wycofywania się, chowania, poczucia zagrożenia.

Sytuację tą można porównać do kwiatu w doniczce. Przyjmijmy, że kwiat to osoba, a doniczka to otoczenie, na które składają się ziemia – czyli baza, w której jest się osadzonym, woda – czyli to jak są zaspakajane potrzeby i dostarczane różne witaminy, odżywki – jako coś co wzmacnia i zachęca do rozwoju. W zależności od tego ile i czego dostanie kwiat wpłynie na jego rozwój.

Niezbyt dobra gleba może wspomagać rozwój za pomocą innych wzmocnień z zewnątrz – akceptacji, pozytywnych zwrotów na własny temat, czucia się zaopiekowanym. Z drugiej strony całkiem dobra gleba może nie wystarczyć – nie rozwinąć całego potencjału, gdy to co jest dostarczane z zewnątrz jest trujące i hamujące na przykład brak akceptacji czy przemoc.

Sytuacja równowagi i optymalnego wzrostu następuje kiedy można czuć, że ktoś dba o nas i my dbamy o kogoś. Kiedy siła wzmocnień otrzymywanych i dawanych minimalizuje wpływ zranień czy odrzuceń.

Serotonia – jej optymalny poziom objawia się poczuciem błogości i relaksu, a ponadto wpływa na to jak widzimy i oceniamy siebie oraz nasze życie. Niski poziom może z kolei skutkować wystąpieniem stanów zniechęcenia, apatii, nadmiernej drażliwości, stanów lękowych i trudności z zasypianiem. Zbyt wysoki poziom lub jego nagłe wahania, mogą powodować trudności w koncentracji oraz nagłe zmiany nastroju. Wydzielanie serotoniny jest bezpośrednio połączone m.in. z częstymi sytuacjami stresowymi.

Jak dbać w naturalny sposób o poziom serotoniny?

1. Optymalny wysiłek fizyczny – 20-45 minut dziennie – może korzystnie wpłynąć na poziom serotoniny w mózgu.
2. Wypicie jednej kawy może wpłynąć na krótkotrwałe podniesienie jej poziomu.
3. Wprowadzenie uporządkowanego rytmu dobowego, ze szczególnym uwzględnieniem optymalnego czasu regeneracji naszego organizmu.
4. W nagłych sytuacjach niewielka ilość czekolady może okazać się niezwykle pomocna.
5. Zdrowa dieta – należy jeść kasze, brązowy ryż, pieczywo razowe, a także orzechy i pestki
6. Przebywanie z ludźmi, których lubimy i z których strony czujemy akceptację.
7. Przebywanie na świeżym powietrzu, najlepiej na słońcu.
8. Czuły, troskliwy, dbający dotyk wpływa na poziom serotoniny. Może to być zarówno kontakt z partnerem/partnerką – przytulenie, głaskanie, pocałunki, masaż czy taniec.

Dopamina – związana z funkcjonowaniem tzw. układu nagrody. Jej poziom wzrasta w sytuacjach oczekiwania na przyjemność, kiedy działanie skupione jest na tym co daje nam satysfakcję i poprawia samopoczucie. Badania pokazują, że funkcjonowanie systemów dopaminowych odgrywa niezwykle istotną rolę w kontekście nadużywania substancji oraz w procesie uzależniania się od nich.

Jak dbać w naturalny sposób o poziom dopaminy?

1. Regularne ćwiczenia, zwłaszcza aerobowe i na świeżym powietrzu np. bieganie powodują podniesienie poziomu dopaminy.
2. Zwróć uwagę na to jak oddychasz i staraj się oddychać spokojnie, głęboko, żeby zwiększyć ilość tlenu wprowadzanego do organizmu.
3. Jedz produkty zawierające białko o nazwie tyrozyna np. kostka gorzkiej czekolady czy orzechy (szczególnie migdały).
4. Banany – niekoniecznie te piękne, gładkie i żółte – ciemne plamki na tym owocu to skupiska naturalnie występującej dopaminy (chinina dopaminowa).
5. Czynności, które „dają efekt” pomagają utrzymać optymalny poziom tego neuroprzekaźnika. Umycie okien, zmycie podłogi, zakończenie bieżącej sprawy, która nad nami „wisi”, spełnienie drobnego „marzenia”, które mamy w głowie – to wszystko sprawi, że poczujemy się lepiej.
6. Uruchom kreatywność – stwórz coś, co przyniesie Ci satysfakcję – ugotuj coś, zatańcz, namaluj, wyrzeźb, czy zrób cokolwiek innego co lubisz.

Kortyzol – powszechnie nazywany hormonem stresu. W naszym organizmie odpowiada ponadto za mobilizację do działania, a w szerszej perspektywie wpływa na procesy metaboliczne (m.in. odkładanie lub spalanie tkanki tłuszczowej, utrzymywanie poziomu cukru we krwi, zatrzymywanie soli w organizmie). Jego negatywny wpływ związany jest z jego zbyt wysokim poziomem spowodowanym przewlekłym stresem, stanami zmęczenia oraz przyjmowaniem substancji pobudzających takich jak kawa.

Jak dbać w naturalny sposób o poziom kortyzolu?

1. Nie należy przyjmować zbyt dużej ilości substancji pobudzających w ciągu dnia, a w szczególności w godzinach wieczornych.
2. Należy zadbać o relaks – czytanie książek, medytacja, słuchanie ulubionej muzyki.
3. Pomóc może również zmiana wystroju pomieszczeń, w których przebywamy – stonowane światła, zapach który nie jest drażniący i który lubimy wzmaga poczucie bezpieczeństwa i obniża poziom kortyzolu.
4. Rozmowa z osobami, którym ufamy może skutkować poczuciem rozwiązywania swoich problemów. Wspólnie możecie dojść do nowych rozwiązań, co skutecznie obniży poziomu kortyzolu w organizmie.
5. Przyjazny, opiekuńczy i troskliwy kontakt ze zwierzętami.

Cukier – może zdarzyło się Wam kiedyś zaobserwować, co stanie się kiedy zmęczonemu dziecku poda się produkt z wysoką zawartością cukrów prostych. Można wtedy zauważyć krótkotrwałe, aczkolwiek silne pobudzenie umysłowe i ruchowe powodujące, że zmęczenie odchodzi w zapomnienie, a dziecku poprawia się nastrój.

Nagły spadek cukru może spowodować senność, osłabienie, zawroty i bóle głowy, poczucie „ssania” w żołądku, problemy ze wzrokiem, czy intensywne pocenie. W sytuacjach skrajnych z uwagi na krótkotrwały i silny efekt, spożycie dawki cukru może stać się głównym regulatorem emocji, tj. powodować odczucie braku, mniejszej satysfakcji w sytuacjach, w których nie spożywa się tej substancji. Nadmiernie spożywany cukier może powodować zaburzenia poczucia sytości, ociężałość, a także spowolnienie metabolizmu.

Co robić gdy spada cukier?

1. Wypij sok owocowy lub inny napój z dużą zawartością cukru.
2. Zjedz coś słodkiego – miód, czekolada, przetwory ze słodkich owoców.

Pamiętaj też, że sukces tkwi w utrzymywaniu optimum! Wszystko co jest w niedoborze i nadmiarze wpływa negatywnie na nasze funkcjonowanie!